Górnojurajskie kraby z Jury Krakowsko-Częstochowskiej

W Muzeum Przyrodniczym ISEZ PAN znajduje się kolekcja kopalnych, krabów licząca np. 7 000 okazów. Jest ona drugą, po kolekcji w Wiedniu, największą kolekcją na świecie. W jej skład wchodzą okazy z okresu górnej jury (np. 160 mln lat temu) zebrane na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

W zapisie kopalnym zachowuje się głównie grzbietowa strona krabów (tzw. Karapaks), bez odnóży, oczu, czy odwłoka. Stąd cechami, na których opiera się systematyka kopalnych krabów, są struktury powierzchniowe karapaksu (dla przykładu przedstawiono skamieniałe karapaksy trzech rodzajów: Bucculentum – Fig. 1, Tanidromites – Fig. 2 i Gastrodorus – Fig. 3). Kraby te żyły w ciepłych płytkich morzach górnej jury i i są odnajdywane w facjach skamieniałych gąbek i korali, w których te niewielkie (3-9 mm) stworzenia znajdowały kryjówki, szczególnie ważne w krytycznym czasie linienia. Rafy stanowiły więc dogodne nisze ekologiczne i umożliwiały szybkie różnicowanie krabów. Wraz z rozwojem raf gąbkowych, a później koralowych, kraby migrowały gwałtownie na obszarze całej Europy. Kopalne okazy tych skorupiaków są znajdowane od Portugalii do Polski.