Wirtualny Spacer
21.12.2024 r. - 01.012025 r. muzeum zamknięte.
Oferta warsztatów dla grup zorganizowanych ul. Św. Sebastiana 9, 31-049 Kraków Poniedziałek, Niedziela - Muzeum nieczynne Wystawa prezentuje skamieniałości jurajskich bezkręgowców znalezione w Kopalni Wapienia "Czatkowice" Sp. z o.o. Ta odkrywkowa placówka górnicza, badana od okresu przedwojennego, to stanowisko gromadzące znaleziska, które stanowią kluczowy element w badaniach systematycznych tych kopalnych organizmów. Umożliwiają one rekonstrukcję morskiego świata sprzed milionów lat. Muzeum Przyrodnicze ISEZ PAN od 2021 roku, jako jedyna jednostka naukowa, posiada możliwość pozyskiwania okazów z tego stanowiska.
Dominują tu amonity właściwe, nie brakuje ślimaków oraz małży. Znaleziono także pojedyncze zęby rekina oraz szczypce najstarszych znanych, jurajskich krabów. Uzupełnieniem wystawy jest film edukacyjny, pokazujący pracę w kopalni "Czatkowice". "Teoria Wszystkiego" to wystawa, nawiązująca dialog z działalnością i kolekcją Muzeum Przyrodniczego ISEZ PAN, której tematem przewodnim są ewolucja i systematyka. Zaprezentowane prace to seria interwencji artystycznych i badawczych, wplecionych w ekspozycje muzealne. Teoria ewolucji ukształtowała nie tylko nowoczesną naukę, ale również powszechne myślenie o świecie: drogach jego rozwoju, powstawania i współistnienia różnych form życia. Stała się matrycą do rozumienia procesów biologicznych i genetycznych,
a także ekonomicznych, społecznych i obyczajowych. Od końca XIX wieku biologiczne rozumienie otaczającego świata rozwijane było nie tylko w akademickich salach, ale przede wszystkim w instytucjach muzealnych. Wystawa ukazuje w jaki sposób muzea przyrodnicze były miejscami, w których tworzono definicje natury i postępu, ale także w jaki sposób dziś mogą stać się przestrzenią ich poszerzenia. Wystawę można zwiedzać do 20.12.2024. Wystawa poświęcona chrząszczom, najliczniejszej grupie zwierząt na ziemi, które odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu biocenoz, gospodarce człowieka a także kulturze. Podczas zwiedzania można zobaczyć bogactwo gatunków z całego świata, od małych chrząszczy po największe goliaty. Dodatkową atrakcją jest ogromny model rohatyńca. Celem wystawy jest zaprezentowanie różnorodności gatunkowej europejskiej fauny. Posiada charakter edukacyjny i skierowana jest przede wszystkim do najmłodszej grupy zwiedzających. Można zobaczyć na niej wiele rzadkich i chronionych gatunków zwierząt, takich jak: puchacz zwyczajny Bubo bubo, ryś euroazjatycki Lynx lynx, wilk szary Canis lupus, niedźwiedź brunatny Ursus arctos, oraz pospolitych jak sarna europejska Capreolus capreolus czy dzik euroazjatycki Sus scrofa. Wystawa, która odkrywa tajemnicę rozwoju człowieka i skłania do zadumy nad kierunkiem naszej dalszej drogi ewolucyjnej. Podczas długiego procesu rozwoju, ludzie rozwiązali problemy adaptacyjne, skutecznie oddalając się pod względem wyglądu i zachowania od innych naczelnych. Nie wiemy dokładnie jak odbyło się zejście z drzew i adaptacja do życia na ziemi. Koncepcji na ten temat jest wiele, jednak pewne jest, że była to stopniowa, powolna ewolucja biologiczna – antropogeneza. Wystawa poświęcona jest organizmom zasiedlającym obiekty podziemne Polski i świata. Przystosowania do życia w ciemności są widoczne gołym okiem: brak pigmentu i zanik oczu można zaobserwować u ślepczyków jaskiniowych Astyanax mexicanus prezentowanych na wystawie. Oprócz ryb można również zobaczyć amblypygę Euphrynichus bacillifer, pajęczaka znanego z opowieści o Harrym Potterze. Dopełnieniem wystawy jest projekcja filmu, na którym kamery uwieczniły zwierzęta aktywne nocą. Fluorescencja minerałów - jedno z najefektowniejszych zjawisk w przyrodzie, odkryte przez brytyjskiego naukowca George Gabriel Stokes możemy zobaczyć na wystawie „Minerały fluorescencyjne”. W świecie minerałów istnieje pewna grupa kamieni, które pod wpływem promieniowania ultrafioletowego świecą własnym światłem. Zalicza się do nich m.in. fluoryt, dolomit, halit i opal. Wystawa prezentuje faunę Himalajów oraz Tatr, występującą powyżej piętra kosodrzewiny. Dioramy zaaranżowane i wykonane zostały przez wieloletniego pracownika naszego muzeum, Dymitra Filimonova i przedstawiają zwierzęta w ich naturalnym siedlisku. Wśród okazów występują gatunki chronione jak irbis śnieżny Panthera uncia, świstak tatrzański Marmota marmota latirostris czy kozica tatrzańska Rupicapra rupicapra tatrica, które ginęły dawniej przez rabunkową działalność człowieka. Wystawa poświęcona dziesięcionogom (Decapoda), jednemu z najbardziej zróżnicowanych rzędów skorupiaków. Na wystawie najliczniej prezentowane są kraby (Brachyura). Większość z nich to zwierzęta morskie, zamieszkujące ciepłe wody oceaniczne. Japoński krab pacyficzny Macrocheira kaempferi to największy krab na świecie, tutaj można zobaczyć jego model. Rozpostarty między mniejszymi skorupiakami zachwyca swoim rozmiarem. Inwazyjny czerwony krab królewski Paralithodes camtschaticu to z kolei mieszkaniec
zimnych wód Morza Barentsa. Wśród lądowych dziesięcionogów obejrzeć można kraby pustelniki oraz kraba palmowego Birgus latro, którego dietę stanowią kokosy. Urozmaiceniem wystawy jest ekspozycja z koralowcami, które budują najbogatsze po lasach równikowych ekosystemy na świecie. „Świat gadów” to połączenie kopalnych z żyjącymi współcześnie zwierzętami. Tą interesującą gromadę zwierząt zaprezentowano w kilku modułach wystawowych, w podziale na obszary występowania, w scenerii znakomicie oddającej ich środowisko naturalne. Zobaczyć można gadzich rekordzistów - anakondę zieloną Eunectes murinus (dermoplast), uznaną za najgrubszego węża świata oraz pytona siatkowego Python reticulatus (dermoplast) - najdłuższego węża na świecie.
Wśród gadów kopalnych na szczególną uwagę zasługuje niezwykle cenny okaz 1,5 metrowej czaszki krokodyla kredowego z rodzaju Steneosaurus. Dopełnieniem wystawy jest część edukacyjna, gdzie można dowiedzieć się jak zbudowana jest skóra gadów, jak wygląda wylinka węża, skorupa żółwia lamparciego czy jajko żółwia. Na wystawie zaprezentowano także terraria z żywymi gadami: agamą błotną Physignathus cocincinus, agamą brodatą Pogona vitticeps, gekonami orzęsionymi Correlophus ciliatus, anolisami zielonymi Anolis carolinensis oraz scynkami berberyjskimi Eumeces schneideri. Wystawa ma na celu pokazanie gatunków charakterystycznych dla ekosystemów wodnych z różnych zakątków świata. Są tutaj głownie gatunki zamieszkujące rzeki, jeziora Afryki, Ameryki Południowej i Środkowej. Bogaty przekrój gatunków z rodziny pielęgnicowatych uzupełniają różnokolorowe brzanki,
atrakcyjnie wyglądające wielopłetwce senegalskie Polypterus senegalus i nożowce Chitala Notopterus chitala. Na uwagę zasługuje także aksolotl meksykański Ambystoma mexicanum, endemiczny płaz ogoniasty występujący w górskich jeziorach Meksyku. Wystawa przedstawia fragment tropikalnej dżungli, bogatej w gatunki flory lasów równikowych Ameryki Południowej i Środkowej, Afryki i Azji. Wśród zgromadzonych okazów roślin użytkowych można zobaczyć: między innymi: kawę Coffea sp., pieprz ozdobny Piper ornatum, pomelo Citrus maxima,
awokado Persea sp., mango Mangifera sp. czy puchowca pięciopręcikowego Ceiba pentandra (zwanego drzewem kapokowym). Dawniej puch otaczający nasiona, był wykorzystywany do produkcji kamizelek ratunkowych.
Oferta edukacyjna
Kontakt
tel.: (12) 422 89 37, 422 59 59Godziny otwarcia
Wt. - Pt.: 9.00 - 15.00 (sprzedaż biletów do godz. 14.15)
Sob.: 12.00 - 18.00 (sprzedaż biletów do godz. 17.15)
Wystawy czasowe
„Czatkowice – jurajskie bezkręgowce”
„Teoria Wszystkiego"
Organizator: Fundacja Imago Mundi
Partnerzy: Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk, Teatr Łaźnia Nowa / Dom Utopii - Międzynarodowe Centrum Empatii
Zespół Kuratorski: Jakub Gawkowski, Marianna Szczygielska, Łukasz Trzciński
Udział biorą: Robert Gabris, Agata Kowalewska, Yan Kurz, Lotny Dom Wydawniczy, Patrycja Orzechowska, Vira Pakosh, Marta Romankiv, Łukasz Surowiec, Liliana Zeic
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.„Chrząszcze"
„Fauna leśna Europy”
„Pożegnanie z Afryką” Hominizacja
„Fauna jaskiń"
„Minerały fluorescencyjne”
„Fauna wysokogórska"
„Kraby"
"Świat gadów"
"Woda - podstawa Życia na Ziemi"
"Las tropikalny"
Media o wystawie
Wystawy stałe
"Spadzista - krakowskie cmentarzysko mamutów"
Wystawa finansowana ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki
Stanowisko Kraków Spadzista położone jest u podnóża Kopca Kościuszki na terenie XIX-wiecznego ziemnego fortu austriackiego. Zostało ono przypadkowo odkryte jesienią 1967 roku. Regularne badania wykopaliskowe prowadzone przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego wraz z Instytutem Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie rozpoczęto w 1968 roku i kontynuowano je z przerwami aż do roku 2023. Podczas badań odsłonięto jedno z największych w Europie nagromadzeń kości i zębów mamuta (zarówno jeśli chodzi o liczbę szczątków kostnych, jak i liczbę opisanych osobników). Podczas badań wykopaliskowych na stanowisku tym odkryto również szczątki wilka, lisa polarnego, niedźwiedzia brunatnego, konia, nosorożca włochatego i renifera. Powstałe około 25 tysięcy lat temu stanowisko jest dla archeologów jednym z najważniejszych stanowisk kultury graweckiej w Europie. Poza licznymi szczątkami mamuta, na miejscu tym odkryto kilkadziesiąt tysięcy wyrobów krzemiennych wykorzystywanych jako ostrza broni miotanej oraz narzędzia służące do obróbki skór, mięsa oraz kości mamucich.
"Mięczaki Świata"
Wystawa prezentuje mięczaki z całego świata – wymarłe oraz współcześnie żyjące głowonogi, małże i ślimaki. Do szczególnych osobliwości wystawy można zaliczyć okazałą muszlę przydaczni olbrzymiej Tridacna gigas, gatunku należącego do największych małży świata oraz łodzika Nautilus sp. – jedynego na świecie głowonoga posiadającego muszlę zewnętrzną. Na wystawie podziwiać można również piękną kolekcję ślimaków morskich, których muszle od dawna stanowiły ważny element kultury i sztuki. Uzupełnieniem wystawy jest ciekawa kolekcja krajowych mięczaków
"Rozmowa z kamieniem"
Autorska wystawa minerałów i skamieniałości ofiarowanych dla muzeum przez profesora Zbyluta Grzywacza. Na ekspozycji zaprezentowano barwne odmiany kwarcu, agaty, geody, gipsowe "róże pustyni" oraz różne odmiany soli. Obok minerałów podziwiać można również skamieliny - odciśnięte w kamieniu kształty zwierząt i roślin liczące nieraz setki milionów lat. Ekspozycja została zadedykowana poezji Wisławy Szymborskiej.
"Megafauna plejstoceńska"
Ekspozycja stała przedstawiająca kopalne szczątki wymarłych zwierząt należących do tzw. megafauny plejstoceńskiej. Na wystawie można zobaczyć jedynego na świecie zachowanego w całości, wraz ze skórą i tkankami miękkimi nosorożca włochatego Coelodonta antiquitatis liczącego ok. 30 tysięcy lat. Obok prezentowane są również kopalne szczątki mamuta włochatego Mammuthus primigenius i niedźwiedzia jaskiniowego Ursus arctos.